Nomen nudum

Ἡ φράση τοῦ τίτλου σημαίνει «γυμνὸ ὄνομα». Ὑπάρχει ὡς ὅρος τῆς βιολογικῆς ταξινομίας καὶ δηλώνει ἕνα ὄνομα ὀργανισμοῦ τὸ ὁποῖο δὲν συνοδεύεται ἀπ’ τὴν ἀναγκαῖα περιγραφὴ τοῦ ὀργανισμοῦ. Ἔχουμε δηλαδὴ ἕνα σημαῖνον χωρὶς σημαινόμενο.

Ἡ φράση αὐτὴ ἀπαντᾶ ὅμως καὶ στὴν μεσαιωνικὴ ποίηση, συγκεκριμένα στὸ ποίημα De Contemptu Mundi τοῦ Bernard de Cluny, ποὺ γράφτηκε γύρω στὸ 1140:

Stat Roma pristina nomine, nomina nuda tenemus.
Ἀπ’ τη Ρώμη ἀπομένει σκέτο τ’ ὄνομα, κρατᾶμε γυμνὰ ὀνόματα.

Ὁ στίχος αὐτός, ἐλαφρῶς τροποποιημένος, ἔγινε διάσημος χάρη στὸ μυθιστόρημα τοῦ Umberto Eco «Il nome della rosa», «Τὸ ὄνομα τοῦ ρόδου».

Ἡ ἐρώτησή μου: ποιά εἶναι ἡ σχέση μεταξὺ τοῦ ὄρου τῆς βιολογίας καὶ τῆς φράσης τοῦ ποιήματος; Δανείστηκαν οἱ βιολόγοι τὸν ὅρο ἀπ’ τοὺς ποιητές; Τὸ ἀνάποδο; Ἢ μήπως προέρχεται ἀπὸ κάποια κοινὴ πηγή; Ἀπὸ ποιά τότε; Ἀπ’ τὴ γραμματική, ἀπ’ τὴ ρητορική;